شفق قطبی که به شکل نوارهایی رنگارنگ، از سبز و آبی تا قرمز و صورتی در آسمان نمایان می‌شود، یکی از زیباترین و مسحورکننده‌ترین جلوه‌های طبیعت است. مطمئنا شما هم تصاویر بسیاری از این پدیده زیبا در میان آسمان شب، در کنار کوه‌های برف گرفته و جنگل‌های انبوه دیده‌اید و ته دلتان آرزو کردید که در آینده‌ای نه چندان دور، این پدیده را از نزدیک ببینید. ما در این مقاله قصد داریم شما را به آرزویتان نزدیک‌تر کنیم و بهترین مکان‌ها برای دیدن شفق قطبی را معرفی کنیم. با شناخت آن‌ها می‌توانید سفر رویایی‌تان را برنامه‌ریزی کنید و به سمت سرزمین‌های شفق قطبی بار سفر ببندید.
در ابتدا به سوال شفق قطبی چیست، پاسخ خواهیم داد و در ادامه با بهترین مقاصد برای دیدن این پدیده آشنا خواهیم شد. با هم با ما همراه باشید.
شفق قطبی چیست؟
شفق قطبی (Aurora) یک پدیده جوی و طبیعی فوق‌العاده زیبا است که در آسمان شب ظاهر می‌شود و اغلب در نواحی نزدیک به قطب‌های شمال و جنوب مشاهده می‌گردد. نام «شفق قطبی» در نیمکره شمالی با عنوان “Aurora Borealis” شناخته می‌شود. این نام از نام الهه رومی سپیده‌دم، آرورا (Aurora) و واژه یونانی بورئاس (Boreas) به معنی باد شمالی گرفته شده است.
این پدیده در نتیجه برخورد ذرات باردار الکتریکی (بادهای خورشیدی)، که از خورشید به سمت زمین می‌آیند، با میدان مغناطیسی و جو زمین حاصل می‌شود. هنگامی که این ذرات باردار به میدان مغناطیسی زمین می‌رسند، میدان مغناطیسی زمین آن‌ها را به سوی قطب‌های مغناطیسی هدایت می‌کند. این میدان مانند یک سپر از جو زمین در برابر این ذرات محافظت می‌کند. با این حال در نواحی نزدیک به قطب‌های مغناطیسی، این ذرات می‌توانند از میدان مغناطیسی عبور کرده و به جو زمین وارد شوند. در اثر برخورد این ذرات با مولکول‌های مختلف هوا، نورهایی با رنگ‌های مختلف تولید می‌شود که همان شفق قطبی نامیده می‌شوند.
برای دیدن شفق قطبی باید به کجا سفر کرد؟
پس از پاسخ به سوال پیستی پدیده شفق، حالا به دنبال بهترین مقاصد برای دیدن این پدیده می‌رویم. پدیده شفق معمولاً در طول زمستان و به خصوص در نواحی نزدیک به دایره قطبی شمال و دایره قطبی جنوب مشاهده می‌شود. طولانی‌تر بودن شب‌ها در این فصل و همچنین شفاف‌تر بودن آسمان شب در زمستان، شرایط بهتری را برای مشاهده شفق فراهم می‌کند. این پدیده بیشتر در مناطقی مانند نروژ، سوئد، فنلاند، آلاسکا، کانادا و روسیه در نیمکره شمالی و در مناطقی از جنوبگان و تاسمانیا در نیمکره جنوبی دیده می‌شود. در ادامه به صورت کامل‌تری بهترین مکان‌ها برای دیدن شفق قطبی را به شما معرفی می‌کنیم.
شفق قطبی در سوئد
سوئد یکی از بهترین مکان ها برای دیدن این پدیده، به‌ویژه در منطقه لاپلند است. این منطقه نه‌تنها از نظر جغرافیایی در موقعیت مناسبی برای دیدن شفق قرار دارد، بلکه به دلیل داشتن طبیعت بکر و فرهنگ غنی سامی، فرصت‌های مختلفی برای ماجراجویی‌های زمستانی و آشنا شدن با فرهنگ‌های تازه را برای گردشگران فراهم می‌کند. در ادامه چند مکان مناسب در سوئد برای دیدن شفق را به شما معرفی می‌کنیم.
۱.پارک ملی آبیسکو (Abisko National Park)
پارک ملی آبیسکو در سوئد یکی از بهترین مقاصد برای دیدن این پدیده است. این پارک در منطقه لاپلند و در فاصله‌ای نزدیک به شهر کوچک کیرونا (Kiruna) قرار دارد.
در پارک ملی آبیسکو یک مکان معروف به نام ایستگاه شفق قطبی (Aurora Sky Station) وجود دارد. در این ایستگاه با تله‌کابینی به ارتفاعات کوهستانی منتقل می‌شوید تا از بالای کوه‌های اطراف و به دور از آلودگی نوری، این پدیده جادویی را تماشا کنید و اجازه بدهید که طبیعت با تمام قدرت خود شما را مسحور کند.
۲. شهر کیرونا و هتل یخی
شهر کیرونا (Kiruna) شمالی‌ترین شهر سوئد و مکانی ایده‌آل برای دیدن شفق است. این شهر به دایره قطب شمال بسیار نزدیک است. از ویژگی‌های جذاب شهر کیرونا می‌توان به هتل یخی آن اشاره کرد که یکی از نمادهای سوئد در زمینه گردشگری زمستانی است. این هتل از یخ ساخته شده و هر ساله با یک طراحی جدید و منحصر به فرد بازسازی می‌شود.
اقامت در این هتل تجربه‌ای است که مثل آن را هیچ‌جای دیگر پیدا نخواهید کرد. تصور کنید در اتاقی از یخ زندگی می‌کنید، دیوارها و صندلی‌ها یخی هستند، لوستری با اشکال یخ‌زده از سقف آویزان است. همین که پایتان را از اتاق یخی خود بیرون بگذارید، با منظره‌ای فراموش‌نشدنی از آسمان رو به رو می‌شوید که نوارهایی نورانی به رنگ سبز و آبی در آسمان در حال رقصیدن هستند.
شفق قطبی در کانادا
کانادا کشوری بسیار بزرگ و گسترده است که در نزدیکی قطب شمال قرار دارد. این موقعیت جغرافیایی، آن را به یکی از بهترین مکان‌ها برای دیدن پدیده شفق تبدیل کرده‌است. مناطق شمالی کانادا در فصول سرد زمستان به دلیل شب‌های طولانی و دوری از آلودگی نوری، شرایطی ایده‌آل برای دیدن این پدیده فراهم می‌کنند. در ادامه به بهترین مناطق کانادا برای مشاهده شفق و نکات مهم برای سفر به این مناطق می‌پردازیم.
۱.قلمروهای شمال غربی
قلمروهای شمال غربی در کانادا یکی از بهترین مقاصد برای دیدن پدیده شفق است. در شهر یِلو نایف (Yellowknife) مرکز این منطقه، در بیش از ۲۴۰ شب از سال، امکان دیدن شفق قطبی وجود دارد. دهکده شفق قطبی در یلو نایف، یک مجتمع گردشگری مخصوص برای مشاهده شفق قطبی است. این مجموعه امکاناتی همچون اقامتگاه‌های گرم و راحت، کلبه‌های شیشه‌ای برای دیدن شفق قطبی از داخل، و تورهای ویژه‌ای برای عکاسی و مشاهده این پدیده جادویی ارائه می‌دهد. در این دهکده صندلی‌های متحرک و گرم‌کننده‌ای در فضای باز تعبیه شده‌اند تا با آسودگی به تماشای شفق قطبی بپردازید و از این تجربه به طور کامل لذت ببرید.
۲.مانیتوبا
شهر چرچیل در شمال ایالت مانیتوبا، جایی است که می‌توانید همزمان با مشاهده خرس‌های قطبی، شفق قطبی را نیز ببینید. در چرچیل، تورهای تخصصی برای این پدیده برگزار می‌شود. در این تورها تجهیزات لازم برای عکاسی از شفق قطبی و حیات وحش وجود دارد و علاوه بر دیدن این پدیده طبیعی منحصر به فرد، امکان دیدن حیات وحش مناطق شمالی زمین از نزدیک برای شما فراهم است. فرصت دیدن خرس‌های قطبی به همراه شفق قطبی، فرصتی نادر و استثنایی است که این منطقه برای شما فراهم کرده‌است.
شفق قطبی در نروژ
نروژ به دلیل نزدیکی به دایره قطب شمال، شب‌های بلند زمستانی، و داشتن مناطق دور از آلودگی نوری، مکانی ایده‌آل برای تماشای شفق قطبی است. در مناطق زیادی از نروژ می‌توان شفق قطبی را مشاهده کرد. مکان‌ها و شهرهای معروف نروژ برای دیدن این پدیده زیبا را در ادامه به شما معرفی می‌کنیم.
۱.ترومسو
شهر ترومسو (Tromsø) به عنوان “پایتخت شفق قطبی” در جهان شناخته می‌شود. ترومسو به دلیل داشتن فرودگاه بین‌المللی و امکانات رفاهی متعدد، یکی از دسترس‌پذیرترین مکان‌ها برای گردشگران و علاقه‌مندان به شفق قطبی است.
۲.آلتای
شهر آلتای (Alta) در شمال نروژ، به عنوان “شهر شفق قطبی” شناخته می‌شود. در آلتای، کلیسای شفق قطبی به عنوان نماد شهر و سازه‌ای مدرن قرار دارد. این کلیسا به صورت استوانه‌ای طراحی شده‌است و نمای بیرونی آن از ورقه‌های تیتانیوم است.
۳.جزایر سوالبارد
جزایر سوالبارد (Svalbard Islands) شمالی‌ترین نقطه نروژ و یکی از مناطق بسیار نزدیک به قطب شمال هستند. این جزایر در بیشتر ایام سال شب‌های طولانی و تاریکی دارد که احتمال دیدن شفق‌ها را بسیار بالا می‌برد. همچنین، این منطقه زیستگاه خرس‌های قطبی و دیگر حیوانات قطبی است و گردشگران می‌توانند از نزدیک با این محیط و اکوسیستم خاص آشنا شوند.
شفق قطبی در روسیه
مناطق شمالی روسیه، به‌ویژه سیبری و بخش‌هایی از مناطق قطبی، به دلیل داشتن شب‌های طولانی در زمستان و آسمان صاف به عنوان یکی از بهترین مکان‌ها برای دیدن شفق شناخته می‌شوند.
۱. مورمانسک
مورمانسک (Murmansk)، بزرگترین شهر جهان در مدار شمالگان، در شمال غربی روسیه و در نزدیکی دریای بارنتس قرار دارد. در مورمانسک، تورهای متعددی برای مشاهده شفق برگزار می‌شود که شما را به مناطقی دور از شهر و بدون آلودگی نوری می‌برند. علاوه بر تماشای این پدیده، شما می‌توانید در تورهای سورتمه‌سواری با سگ‌های هاسکی، اسنوموبیل‌سواری و حتی ماهی‌گیری در یخ شرکت کنید.
شبه‌جزیره کولا (Kola Peninsula) که بخشی از منطقه مورمانسک است، یکی دیگر از بهترین مقاصد برای دیدن شفق قطبی در روسیه است.
۲.یامال
شبه‌جزیره یامال (Yamal) در قلب طبیعت سیبری و به دور از مناطق شهری قرار دارد. بومیان این منطقه قوم نِنِت‌ها (Nenets) هستند که به صورت عشایری زندگی می‌کنند. با اقامت در کنار این قوم، با زندگی در سرما و شرایط قطبی بیشتر آشنا می‌شوید. اقامتگاه‌های سنتی ننت‌ها که به نام «چوم» شناخته می‌شوند، به شما اجازه می‌دهند تا از داخل چادرهای گرم و راحت به تماشای شفق قطبی بپردازید. اگر اهل ماجراجویی هستید، زندگی عشایری در سرمای سخت و دیدن شفق‌های قطبی را فقط در این منطقه می‌توانید تجربه کنید.
شفق قطبی در فنلاند
فنلاند، به ویژه منطقه لاپلند (Lapland) در شمال این کشور، با چشم‌اندازهای پوشیده از برف، آسمان صاف و شب‌های زمستانی طولانی، محیطی عالی برای تماشای شفق قطبی است. علاوه بر این، فنلاند مقصدی همیشگی برای علاقه‌مندان به ورزش‌های زمستانی است. در این قسمت مناطق و شهرهای فنلاندی که برای دیدن شفق‌های قطبی مناسب هستند را به شما معرفی می‌کنیم.
۱.شهر بابانوئل میزبان شفق‌های قطبی
پایتخت منطقه لاپلند، به عنوان شهر بابانوئل شناخته می‌شود و یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری در فنلاند است. این شهر دارای فرودگاه بین‌المللی و انواع امکانات رفاهی است. دهکده بابانوئل در این شهر قرار دارد و فنلاندی‌های ادعا می‌کنند که خانه و زادگاه بابانوئل آنجاست. درواقع یک بابانوئل هم در این شهر زندگی می‌کند که سالانه افراد زیادی برای دیدن آن به این دهکده سفر می‌کنند و میلیون‌ها نامه برای او می‌فرستند. آسمان این دهکده مثل کارتون‌های دوران بچگی، به کمک شفق‌های قطبی پر از زیبایی و رنگ است.
۲.لوستو
روستای لوستو (Luosto) در قلب منطقه لاپلند قرار دارد. معدن آمتیست لوستو یکی از معدود معادن آمتیست جهان است که هنوز به صورت دستی استخراج می‌شود. با شرکت در تورهای معدن‌گردی می‌توانید از نزدیک با این جواهر زیبا آشنا شوید. شب‌ها امکان مشاهده شفق در کنار این معدن نیز وجود دارد.
شفق قطبی در ایسلند
ایسلند یک جزیره بزرگ در شمال اروپا و نزدیک مدار قطبی است. این کشور با مناظر طبیعی خیره‌کننده و آسمان‌های تاریک در شب‌های طولانی زمستانی، یکی از بهترین مکان‌ها برای دیدن شفق است. علاوه بر شفق قطبی، ایسلند جاذبه‌های طبیعی دیگری همچون آبشارهای زیبا، یخچال‌های طبیعی، آتشفشان‌ها و چشمه‌های آب گرم را نیز در خود جای داده است. در اینجا به معرفی برخی از بهترین مقاصد برای تماشای پدیده شفق در ایسلند پرداخته‌ایم.
۱. ریکیاویک
ریکیاویک(Reykjavik)، پایتخت ایسلند، در منطقه‌ای قرار دارد که دسترسی راحتی به دیگر مناطق ایسلند دارد. اگرچه خود شهر ریکیاویک ممکن است به دلیل آلودگی نوری برای تماشای شفق مناسب نباشد، ولی می‌توانید با سفر به حومه شهر و مناطق اطراف، آسمانی پر از شفق قطبی را تجربه کنید. برخی از نقاط نزدیک به ریکیاویک برای مشاهده شفق قطبی عبارتند از خلیج هافنار و آندای. این نقاط به دلیل دوری از نورهای شهری، برای تماشای پدیده شفق عالی هستند.
حلقه طلایی یکی از معروف‌ترین مسیرهای گردشگری ایسلند است که شامل جاذبه‌هایی چون آبشار گلفوس، منطقه چشمه‌های آب گرم گیزر و پارک ملی تینگوتلیر می‌شود. در طول این مسیر امکان مشاهده شفق نیز وجود دارد.
۲.جاکولسرلون
جاکولسرلون (Jökulsárlón)، یخچال طبیعی و دریاچه یخ‌های شناور در جنوب ایسلند، یکی از زیباترین مکان‌ها برای مشاهده شفق قطبی است. در این منطقه، یخ‌های آبی‌رنگ دریاچه همراه با آسمان نورانی شفق قطبی، ترکیبی چشم‌نواز را پیش چشم شما قرار می‌دهند.
پدیده شفق در استرالیا
شفق قطبی جنوبی (Aurora Australis)، همانند همتای شمالی‌اش، یک پدیده نادر و شگفت‌انگیز است که در نیمکره جنوبی زمین رخ می‌دهد. این پدیده به ویژه در جنوب استرالیا، نیوزیلند و بخش‌هایی از جنوبگان مشاهده می‌شود. اما برخلاف شفق در نیمکره شمالی، این پدیده در استرالیا و دیگر نقاط نیمکره جنوبی زمین نادرتر است. دلایل این امر به ویژگی‌های جغرافیایی و میدان مغناطیسی زمین مربوط می‌شود.
در تاسمانی (Tasmania) و برخی ایالات استرالیا مانند «نیو ساوت ولز» می‌توان شفق را مشاهده کرد. با این حال، شانس مشاهده این پدیده در این مناطق کمتر است، چرا که این مناطق از قطب جنوب فاصله دارند.
شفق قطبی در آلاسکا
آلاسکا در نزدیکی مدار قطب شمال قرار دارد. پدیده شفق در آلاسکا یکی از جاذبه‌های برجسته گردشگری این منطقه است که هزاران نفر را از سراسر جهان به خود جذب می‌کند. در این منطقه، شفق قطبی به طور منظم و غالباً با شدت بالا مشاهده می‌شود. دلیل این امر، تقارن میدان مغناطیسی زمین در این منطقه و برخورد ذرات باردار خورشید با جو زمین است. این برخوردها معمولاً در عرض‌های جغرافیایی نزدیک به قطب‌ها رخ می‌دهد، که آلاسکا دقیقا در این نواحی قرار دارد.
پدیده شفق در گرینلند
گرینلند، بزرگترین جزیره جهان و یک بخش خودمختار از دانمارک، در منطقه‌ای بسیار شمالی در نزدیکی قطب شمال واقع شده‌است. شفق در گرینلند با شکوهی بی‌نظیر و رنگ‌های متنوعی که در آسمان شمالی ظاهر می‌شود، همواره یکی از جاذبه‌های اصلی گردشگری این منطقه محسوب می‌شود.
گرینلند به دلیل قرارگیری در کمربند شفق قطبی، بهترین موقعیت برای مشاهده این پدیده است.
کاکورتوک شهری کوچک است که در مرکز غربی گرینلند و در نزدیکی کمربند شفق قطبی واقع شده‌است. این شهر به دلیل فاصله کم از قطب شمال و موقعیت مناسبش، برای مشاهده این پدیده شهرتی جهانی دارد. یکی از ویژگی‌های جالب شهر کاکورتوک این است که بیشتر اوقات به راحتی می‌توانید شفق را از داخل هتل‌ها و اقامتگاه‌ها مشاهده کنید.
شفق قطبی در ایران
شفق قطبی در ایران بیشتر در عرض‌های جغرافیایی بالاتر از ۶۰ درجه شمالی قابل مشاهده است. عرض جغرافیایی کشور ایران در شمالی‌ترین نقطه خود در حدود ۳۷ تا ۳۹ درجه است که بسیار دورتر از مدار شفق قطبی است. بنابراین، مشاهده شفق قطبی در ایران بسیار نادر و غیرمعمول به نظر می‌رسد.
با این حال، در برخی شرایط خاص، مانند طوفان‌های خورشیدی شدید، ممکن است که پدیده شفق در مناطقی از ایران که به قطب شمال نزدیک‌تر هستند، به ویژه در شمالی‌ترین نواحی ایران، مشاهده شود.
در طول تاریخ، گزارش‌هایی از مشاهده شفق قطبی در ایران وجود دارد، اما این گزارش‌ها نادر و مربوط به شرایط خاص بوده‌اند. برخی از موارد نادر مشاهده این پدیده در ایران در دهه‌های اخیر، به ویژه در نواحی شمالی کشور، ناشی از طوفان‌های خورشیدی شدید بوده است. در برخی موارد، گردشگران و محققان در شهرهای گرگان، مازندران و گیلان توانسته‌اند شفق قطبی را در آسمان مشاهده کنند.
سخن پایانی؛
بهترین مقاصد برای دیدن شفق، معمولا کشورها و مناطقی هستند که به قطب شمال نزدیک‌ترند. کشورهای روسیه، نروژ، سوئد و کانادا از بهترین مکان‌ها برای دیدن پدیده شفق به شمار می‌آیند. تورهای زیادی از کشور ما به این کشورها برگزار می‌شوند و بعضی از این تورها تنها برای دیدن شفق برنامه‌ریزی شده‌اند. اگر دوست دارید از نزدیک شاهد این پدیده زیبا باشید، با کمی گشت و گذار می‌توانید تور مورد نظر خود را پیدا کنید و به سرزمین‌های شفق قطبی سفر کنید. امیدواریم که سفر هیجان‌انگیز و سرشار از آرامش داشته باشید.
سوالات متداول:
شفق قطبی چیست؟
شفق قطبی در نتیجه برخورد بادهای خورشیدی، با میدان مغناطیسی و جو زمین حاصل می‌شود. در اثر برخورد این ذرات با مولکول‌های مختلف هوا، نورهایی با رنگ‌های مختلف تولید می‌شود.
بهترین مقاصد برای دیدن شفق قطبی کجا هستند؟
کشورهای روسیه، نروژ، سوئد، ایسلند و کانادا بهترین مکان‌ها برای دیدن پدیده شفق هستند.
آیا شفق قطبی از ایران قابل مشاهده است؟
ایران با قطب‌های زمین فاصله زیادی دارد، به همین دلیل به ندرت می‌توان شفق قطبی را از ایران دید. اگر بادهای خورشیدی با شدت زیادی بوزند، امکان دیدن شفق قطبی از ایران هم وجود دارد.
منابع: best-served|space
دسته:جهانگردی
نظری ثبت نشده